Većina građana (64%) veruje da će budući odnosi biti bolji, dok 75% smatra Kinu prijateljskom zemljom Srbije. Aleksandar Vučić ostaje važan političar u unapređenju ovih odnosa, prepoznat od 48% ispitanika, iako je taj procenat opao u odnosu na prethodna istraživanja. Iako nisu bili u Kini (96%), gotovo dve trećine građana (42%) ima pozitivan stav prema kineskom društvenom uređenju, dok mladi češće (72%) podržavaju kineske investicije u Srbiji. Ujedno, veći broj ispitanika (37.5%) smatra da nema dovoljno informacija o ovim odnosima.
Beograd, 15. oktobar 2023. – Treću godinu, Institut za evropske poslove, ove godine u saradnji sa Smart Plus Research istraživačkom kućom, sproveo je u periodu od 11. do 29. maja 2023. istraživanje javnog mnjenja o stavovima građana prema Kini. Istraživanje je rađeno na reprezentativnom uzorku od 1200 ispitanika na teritoriji Republike Srbije, bez Kosova i Metohije, metodom CAWI, kvantitativnim istraživanjem putem WEB panela.
Pozitivan odnos prema saradnji s Kinom
Prema rezultatima istraživanja, čak 35.8% ispitanih građana Srbije izrazilo je najvišu ocenu u vezi sa odnosom Srbije i Kine, dodeljujući mu ocenu 4. Slično mišljenje deli i značajan procenat (34.4%) ispitanika, dok je petina njih dala srednju ocenu. Samo mali procenat (3.8%) ocenjuje ovaj odnos negativno, dajući ocene 1 ili 2. Prosečna ocena iznosi 4.08, iako je neznatno niža u odnosu na prethodna dva istraživanja. Građani Beograda daju niže prosečne ocene u poređenju sa ostalim regionima, dok građani Vojvodine iznose više ocene.
Optimizam u pogledu buduće saradnje
Istraživanje takođe otkriva da gotovo 2/3 građana Srbije veruje da će odnosi između Srbije i Kine biti bolji u budućnosti. Skeptičnih je 9.0%, pri čemu muškarci i stanovnici glavnog grada češće izražavaju skeptičan stav. Stanovnici Istočne i Južne Srbije izražavaju veći optimizam u vezi s budućim odnosima između dve zemlje.
Informativni izvori i percepcija
Građani se najčešće informišu o odnosu između Srbije i Kine putem televizije (30.2%), zatim putem internet portala (27.6%), a na trećem mestu su društvene mreže. Postoje razlike u preferencijama prema polu, starosnoj dobi i regionu. Muškarci češće koriste internet portale i štampane medije, dok se žene češće ne informišu o toj temi. Mladi se više oslanjaju na porodicu, prijatelje i kolege za informacije, dok stariji od 60 godina preferiraju televiziju.
Pomoć Kine tokom pandemije
Gotovo polovina ispitanika (49.7%) smatra da je Kina zemlja koja je najviše pomogla Srbiji tokom pandemije koronavirusa. Evropsku uniju je navelo 14.3%, Rusiju 4.7%, a svaki deseti smatra da nijedna zemlja nije pružila pomoć. Primećen je opadajući trend u percepciji uloge Kine i rastući procenat onih koji povezuju Evropsku uniju s pomoći Srbiji.
Vučić kao ključni akter u odnosima sa Kinom
Aleksandar Vučić se i dalje percipira kao političar koji najviše doprinosi dobrim odnosima Srbije i Kine, mada je procenat onih koji to navode opao u odnosu na prethodno istraživanje (47.6% u ovom istraživanju u odnosu na 70.8% u martu 2022. godine). Četvrtina ispitanika nije mogla da navede nijednog političara u toj ulozi, što pokazuje trend rasta kroz talase. 14.4% ispitanika smatra da nijedan političar ne radi na unapređenju odnosa sa Kinom.
Prijateljstvo Srbije i Kine
Većina ispitanika (74.8%) vidi Kinu kao prijatelja Srbije. Međutim, postoje regionalne i generacijske razlike, pri čemu stanovnici Istočne i Južne Srbije češće izražavaju to mišljenje, dok su ispitanici iz Beograda i pripadnici uzrasta 45-59 godina manje skloni da tako percipiraju Kinu. Primećen je blagi opadajući trend u ovoj percepciji u odnosu na prethodne talase.
Percepcija kineskog društvenog uređenja
Više od 2/5 ispitanika ima pozitivan stav prema društvenom uređenju Kine, dok četvrtina ima negativan stav. Oko trećine ispitanika nije iznelo stav o ovome. Muškarci i stariji od 60 godina češće izražavaju pozitivan stav, dok negativan stav prevladava među gradskim stanovnicima i stanovnicima glavnog grada. Žene se često ne izjašnjavaju po ovom pitanju. Poslednjih godina primećen je blagi rast negativnog stava i pad pozitivnog stava prema komunističkom uređenju Kine među građanima Srbije.
Informisanost o odnosima Srbije i Kine
Gotovo podjednak broj ispitanika smatra da nema dovoljno informacija o odnosu Srbije i Kine (37.5%) kao i onih koji sebe smatraju dovoljno informisanim (37.3%). U poređenju s prethodnim istraživanjima, primećen je trend porasta nedovoljno informisanih i pad onih koji smatraju da poseduju dovoljno informacija o odnosima između dve zemlje. Muškarci češće smatraju da imaju dovoljno informacija, za razliku od žena koje su sklonije da se ne izjašnjavaju po ovom pitanju.
Posete Kini i percepcija kineskih investicija u Srbiji
Samo 4.3% ispitanika je posetilo Kinu, među kojima preovlađuju stanovnici Beograda. Kineske investicije u Srbiji pozdravlja 2/3 ispitanika, dok 16.9% smatra da nisu dobrodošle, a 17.7% nije iznelo stav o tome. Mladi češće smatraju da su investicije dobra stvar, dok sredovečni (30-44) i stanovnici glavnog grada češće izražavaju negativno mišljenje.
